� Lider G�venlik Sistemleri T�m Haklar� Sakl�d�r.
Ad�ndan da anla��ld��� gibi pasif k�z�l-�tesi (infra-red=IR) dedekt�rler pasif yani kendili�inden �reten ayg�tlard�r. Foto-���nlar�, ultrasonik veya mikrodalgalar�n tersine enerji iletmez ve yaymazlar. Sadece �R �s� enerjisi de�i�imlerini ara�t�r�rlar. B�t�n nesneler -273 �C olan mutlak s�f�r de�erinden daha y�ksek olan s�cakl�klarda s�cakl�k oranlar�na g�re enerji yayarlar. �rne�in v�cut s�cakl��� 37 �C olan bir insan s�cakl���20 �C olan bir duvardan daha fazla enerji yayar. B�ylece korunan b�lgeden bir h�rs�z ge�ti�inde (IR) �s�l enerjideki de�i�im dedekte edilir. Burada bir soru akla gelebilir: Duvar�n s�cakl��� 37 �C ise ne olur. Bu durumda duvar�n s�cakl��� insan v�cudunun s�cakl���na yakla�t�r�ld���nda dedekt�r�n duyarl�l��� azal�r. Pratik olarak geri plandaki b�t�n k�s�mlar ayn� s�cakl�kta olmayacakt�r. V�cut s�cakl��� 37 �C olan bir insan�n giyinmeye ba�l� olarak elbisesinin d���ndaki s�cakl���n�n da de�i�ebildi�ine dikkat etmek gerekir. Bu nedenlerden dolay�hatta �evre s�cakl���n�n 37 �C olmas� durumunda bile bu dedeksiyon hala g�venilirdir. De�i�ik P�R dedekt�rleri mevcuttur ve iki de�i�ik dedeksiyon paterni vard�r. �rne�in bunlardan birisi 75�- 800�lik bir a��y� ve 12 metreye kadar bir alan� kaplayan geni� a��paternidir. Bu geni� a�� paternli dedekt�rler duvar tiplerinde 270� ye kadar ve tavan tiplerinde 360� yap�lmaktad�r. Bir k��eye yerle�tirildiklerinde biti�ik iki duvar boyunca �s� kaynaklar�n�n neden oldu�u potansiyel yanl�� alarmlardan ka��nd�klar� gibi odan�n �o�unu kaplarlar. �ekil 2.4a da g�r�ld��� gibi dedeksiyon paterni aktif olmayan alanlarla ayr�lm��, belli say�da duyarl� a��sal ���nlardan olu�ur. Herhangi bir ki�i veya h�rs�z aktif ve aktif olmayan alan aras�ndaki bir s�n�r� ge�ti�inde dedekte edilir. Buradaki ���n yay�lan ���n anlam�nda olmay�p fresnel merceklerin yap�m�ndan kaynaklanan alg�lama paternidir. Di�er dedeksiyon paterni uzun ince ���nlardan olu�an uzun mesafeli patern�dir. Baz�dedekt�rler �ekil 2.4b de g�r�ld��� gibi yanl�� alarmlara duyarl� olmayan dengeli iki ���n kullan�rlar. Bunlar tipik olarak hol ve koridorlarda ve bazen foto-���nlar�n�n yerine kullan�l�rlar ve dedeksiyon mesafeleri 30 m-300 m aras�nda de�i�ir. Halihaz�rda mevcut baz� IR dedekt�rler kapa��ndaki fresnel merce�in tersine �evrilmesi ile iste�e ba�l� olarak geni� ve uzun alg�lama paternleri aras�nda ge�i� yapabilmektedir.
PAS�F KIZIL�TES� DEDEKT�RLER ve �ALI�MA S�STEM�
ALARMI ENGELLEY�C� ETKENLER
Pasif IR dedekt�rleri uygulan�rken hat�rlanmas� gereken en �nemli �ey dedeksiyon paterninin g�zden ge�irilmemesi ve denetlenmemesidir. Yani k�z�l �tesi enerji herhangi bir in�a malzemesinden ge�emeyece�inden y���l� karton kutular, yeni ilave edilmi� duvarlar, vb. dedeksiyonu engelleyecek ve hi� alarm meydana gelmeyecek ve bu kapsama kayb�n�n g�stergesi olmayacakt�r. Dedeksiyon �nitelerinin bazen bir darbe sonucu do�rultular� da bozulabilir. Burada da yine kapsama kayb� g�zden ka�abilir. Ultrasonik ve mikrodalga dedekt�rlerinde oldu�u gibi tek ��z�m test alan�n�n d�zenli olarak y�r�me testinden ge�irilmesi gerekir. �ift ���nl� dar ���n ve uzun aral�k IR dedekt�rleri kullan�l�rken �nitenin iki ���n yan yana olacak �ekilde monte edilmesi gerekir. Yanl�� monte edildi�inde (bir ���n di�erinin �zerinde) bir h�rs�z iki ���n� ayn� zamanda kesecek ve bu hatal� dedeksiyonla sonu�lanacak veya dedeksiyon ger�ekle�meyecektir.
YANLI� ALARMLAR
Pasif IR dedekt�rleri �s�ya veya daha uygun anlam�yla s�cakl�k de�i�imine tepki verir. S�cakl���nda �ok ani de�i�im olan bir�ey potansiyel yanl�� alarm nedenidir. Buna tipik �rnekler ���klar ve a��k elemanl� elektrik �s�t�c�lar� gibi �s�t�c� tipleridir. �o�u kalorifer radyat�rleri ve di�er �s�t�c�lar dedekte edilemeyecek kadar yava��a �l�k hale gelirler. Alarm sistemi konulduktan sonra tesis edilen lambalar da probleme neden olabilir. Belli bir s�re alarm sistemi d�zg�nce �al��t�ktan sonra problem olu�ursa sonradan tak�lan ���k kayna��na ��pheli olarak bak�labilir. Geni� a�� tipli IR dedekt�rler ���k veya di�er problem kayna��n�n k�r segment i�ine d���r�lmesi i�in yeniden ayarlanabilir. �ayet bu pratik de�il veya iki veya daha fazla problem kayna�� varsa bu durumda tek alternatif veya problem kayna��n�n veya kaynaklar�n�n yerini de�i�tirmek veya bunlar� dedekt�r�n g�r�� a��s�ndan ekranlamakt�r. Hemen hemen her malzeme bir ekran veya kalkan olarak g�rev yapabilir. Buna �rnekler tahta, karton, ka��t, folyo ta�, levha malzeme ve kuru duvar olabilir. �ayet ekranlama kullan�lacaksa �unun ak�lda tutulmas� gerekir.
Bir h�rs�z�n rahatl�kla dedekte edilmeden hareket edebilece�inden daha b�y�k k�r alan meydana getirilmelidir. Kolayca tutu�abilecek malzemelerin yang�n tehlikesine neden olacak �ekilde �s� kayna��n�n yak�n�na yerle�tirilmemelidir. Is�t�c� veya di�er ayg�tlar�n normal �al��mas�n� etkileyebilecek �ekilde hi� bir malzeme yerle�tirilmemelidir. Bir ekran olarak geni�leyebilen veya delikli malzemeler kullan�lmamal�d�r. Hangi d�zeltici aksiyon al�n�rsa al�ns�n kullan�c�n�n gayretlerinin bo�a gitmeyecek �ekilde d�zeltme metodu ve gereklili�ini anlamas� yerinde olacakt�r. Yanl�� alarmlar�n di�er potansiyel kayna�� kapsama alan� i�indeki hayvanlard�r. Dedekt�rden uzakl��� ve ba��l b�y�kl�klerine ba�l� olarak k�pek ve kediler probleme neden olabilir. Fare ve ku�lar dedekt�r�n 50-100 cm yak�n�ndan ge�medi�i s�rece probleme neden olma ihtimalleri azd�r.
En iyi iddia ku�lar ve b�y�k hayvanlar�n korunan alan�n d���nda tutulmas� olacakt�r. Uzun, dar ���nl� lR dedekt�rler s�kl�kla hayvanlardan ka��nmak i�in taban seviyesinde monte edilir ve y�nlendirilir. Geni� a��tipli dedekt�rler ekseriyetle dedekt�re yakla�ma ve kurcalamay� engellemek i�in dedekt�r�n �n�ne yak�n dedeksiyon sa�lamas� bak�m�ndan a�a�� do�ru y�nlendirilmi� �ekilde koruma ���nlar�na sahiptir. Bu tip IR dedekt�rleri ile �nitenin yeteri kadar y�ksek konularak iyi h�rs�z dedeksiyon kapasitesini s�rd�r�rken taban seviyesindeki hayvanlardan ka��nmak zor veya m�mk�n olmayabilir.Normal olarak pasif IR dedekt�rleri uygulanmalar� kolay ve iyi davran��l�d�r. Ultrasonik ve mikrodalgalar� yanl�� alarm verdirebilen r�zgar, �ift y�nl� radyolar (telsizler), hava t�rb�lans�, hareketli i�aretlerden �ok etkilenmezler. Pasif �R dedekt�rleri bir h�rs�z dedeksiyon ���n paternini enine ge�ti�inde iyi duyarl�l�k ve ���n paternini boyuna ge�ti�inde ise en az duyarl�l�k g�sterirler. Bu ultrasonik ve mikrodalgalar�n tersine bir durumdur.
ULTRASON�K HAREKET DEDEKT�RLER�
Ultrasonik hareket dedekt�r� aktif, hacimsel tip bir ayg�tt�r. Bir veya birden fazla vericiden korunacak odan�n tamam�na veya bir k�sm�n� dolduracak �ekilde ultrasonik ses g�nderir. Sesin frekans� insanlar�n �o�u taraf�ndan duyulamayacak kadar �ok y�ksek fakat k�pekler veya di�er hayvanlar� rahats�z edebilir. Bir h�rs�z veya izinsiz bir ki�i bu bo�lukta hareket etti�inde ses enerjisinin frekans�nda Doppler kaymas� ad�verilen bir kayma meydana getirir. Kaym�� bu frekanslar bir veya birden fazla al�c�taraf�ndan toplanarak hareket aksiyonunun varl��� dedekte edilir. Ultrasonik Doppler fikri ilk kez h�rs�z dedeksiyonu olarak kullan�ld���nda bilinmeyen nedenlerden dolay� a��r� derecede yanl�� alarmlar vermekteydi. Ek olarak rekabetten daha b�y�k kapsama reklam�nda da bir yar�� vard�. Bu vericilerin a��r� kullan�lmas�na ve akabinde verici ar�zalar�na �nc�l�k ediyor ve h�rs�zlar taraf�ndan dedekte edilemeyecek te�ebb�slere kap� a��yordu. Bu problemler hemen hemen bir h�rs�z dedeksiyon ayg�t� olarak ultrasoniklerin sonunun gelmeye ba�lad���n� ifade etmeye ba�lad�. Bununla beraber problemler a�amal� olarak tan�mland�k�a alarm �irketleri bu problemleri bulup bunlardan ka��nmaya ba�lad�lar ve ayg�tlar �zerinde de iyile�tirme ger�ekle�tirdiler. Bu te�ebb�slerden biri k���k rahats�z edici etkilere tepki olarak yanl�� alarmlar� azaltmak i�in devrenin otomatik olarak duyarl�l���n�n azalt�lmas�d�r. Bu sistemin uyku veya dinlenme moduna ge�erek bir h�rs�z�n dedekte edilmesini engelliyordu. Bu nedenlerden dolay� tan�nm�� �irketler bu metodu kullanmamaya ba�lad�. Bununla beraber yak�n ge�mi�te yap�lan geli�tirmeler ile makul dedeksiyon kapasitesi s�rd�r�l�rken yanl�� alarm dedeksiyonu ihtimali b�y�k oranda d���r�lm��t�r. Anla��lmas� gereken ve g�venli bir �al��ma i�in d�zeltilerek ka��n�lacak baz� alanlar hala mevcuttur.
Bunlar ultrasonik ayg�t�n incelenmesiyle a��kl��a kavu�turulabilir. Ultrasonik ayg�tlar �� kategoriye b�l�nebilir: (1) mini sonik olarak adland�r�lan her �eyi i�inde bar�nd�ran tek �niteler: (2) ana-ek ve (3) �oklu kafa. Her �eyi i�inde bar�nd�ran �niteler en k���k ve en ucuzdur. Yakla��k 7,6 metre uzunlu�unda ve en geni� noktas�n�n yar�s� kadar tipik bir eliptik kapsama sa�larlar. Kapsama paterninin y�nlendirilmesi ekseriyetle t�m �nitenin kendi etraf�nda d�nebilen hareketli bir dirse�e montaj�n� gerektirir. S�n�rl� kapsamas� ile bunlar tipik olarak k���k bir odan�n veya geni� bir alanda �nemli de�ere sahip bir alan�n korunmas�nda kullan�l�r. Gerekli oldu�unda iki veya daha fazla �nite kullan�labilmekle beraber ana-ek tipi sistem ekseriyetle daha ekonomiktir ve en az�ndan �� veya daha fazla mini �nite ile beraber kullan�labilir. �ayet her �eyi i�inde bar�nd�ran iki veya daha fazla �nite ayn�alanda kullan�lacaksa bunlar�n kristal kontroll� kullan�lmas� gerekir. Yoksa frekanslar�ndaki c�zi farkl�l�klardan dolay� birbirini etkileyerek yanl�� alarm verme ihtimalleri artacakt�r. Hatta a��k bir kap�dan di�er odadaki ba�ka bir �niteye ula�an ultrasound da bu probleme neden olabilir. Bir ana-ek sistem verici ve al�c� bir �ift d�n��t�r�c� i�eren ana �nite, gerekli elektronik devre ve iste�e ba�l� yedek bataryadan olu�ur. Fiyat� her �eyi i�inde bar�nd�ran bir �niteden daha fazla olmas�na ra�men daha geni� bir kapsama alan� (12x6 m) sa�layabilir ve baz� �niteler kapsama paterninin bi�iminin de�i�tirilme donan�m�na sahiptir. Ana-ek tipi sistemin en b�y�k avantaj� pahal� olmayan ek d�n��t�r�c�lerin ana sisteme ba�lanarak ek k���k bir maliyet ile kapsaman�n art�r�lmas� m�mk�nd�r. Farkl� sistemlere ek kapsama sa�lamak i�in birden sekize kadar ek �nite ba�lanabilir. Ek �niteler d�� g�r�n��� ile ana �niteye benzer.
Baz� sistemler daha geni� esnek kapsama yapabilmek i�in farkl� al�c� ve farkl� vericilere veya y�ne ba�l�d�n��t�r�c�ler de ba�lanabilir. �ok ba�l� sistemler geni� kapsama alan� i�in gerekir. Ana-ek sistemin tersine elektronik ve yedek batarya i�eren ultrasonik kontrol kutusu d�n��t�r�c� i�ermez. Ayr� verici ve al�c� d�n��t�r�c�ler ultrasonik kontrol kutusuna ba�lan�r. Bu sistemler ekseriyetle �e�itli y�nl� veya y�ns�z vericiler veya al�c�lar� veya al�c�-verici kombinasyonlar�n� �zerinde bar�nd�rabilir. Farkl� sistemler 20-100 �ift d�n��t�r�c� �iftini bar�nd�rabilir. Bunlar�n kapsayabilece�i maksimum alan yer alan� olarak 18000 metre karedir. Baz� sistemler elektronik devreler ile t�mle�ik olarak yap�lm�� al�c�lar kullan�r. Bu zay�f sinyalin �n y�kseltilmesini sa�layarak ekranl� kablo yerine b�k�lm�� �iftli iletken ile ultrasonic kontrol kutusuna ba�lant� yap�lmas�n� sa�lar. Bu tesis masraf�n�azalt�r.Daha iyi sistemler ayr� b�lge duyurusuna sahiptir ve b�y�k sistemlerde bu �zellik girilen alan� belirlemeye ve yanl�� alarm�n yerinin bulunmas�nda �ok faydal�olmaktad�r.
YANLI� ALARMLAR
Ultrasonik sistem yanl�� alarmlar� iki nedenden kaynaklan�r: ultrasonik g�r�lt� ve hareket. Do�ru frekansta ultrasonik g�r�lt� bir Doppler kaymas� ve akabinde alarm olarak dedekte edilecektir. ��itilebilen g�r�lt�ye ek olarak zil, alarm, �sl�k, buhar ve s�k��t�r�lm�� gaz ka�aklar�, sesli makina yataklar� da yanl�� alarma neden olan ultrasonik enerji meydana getirecektir. B�yle g�r�lt�lerin i�itilebilen k�s�mlar� s�kl�kla b�yle problemlerin kaynaklar�n�n te�hisinde yard�mc� olmaktad�r. Rastgele zamanlarda �alan klasik telefon zillerinin bir problem kayna�� olarak te�his edilmeleri zordur. �ayet ��phelenilirse numara �evrilip telefon zili �ald�r�l�r ve sistemdeki etkisi g�zlenir. �ayet bir probleme neden oluyorsa telefonun i�indeki gonglara bir miktar bant yerle�tirilir veya telefonun alt�na ses emici bir altl�k yerle�tirilir. Geli�tirilmi� ultrasonik sistemler ile bug�n telefon zilleri art�k problem olmamaktad�r. Zaman saati ile kontrol edilen di�er zil t�rleri veya otomatik olarak �al��an makinalar ile b�yle yanl�� alarm kaynaklar�n�n te�hisi zor olmaktad�r. En iyi ��z�m b�yle �eylerin varl���n� kullan�c�ya sormakt�r. �ayet varsa ziller �ald�r�l�r ve makina, vb. �al��t�r�l�r ve sistem �zerine etkisi not edilir. Yanl�� alarmlar�n en direk nedeni s�cakl�k ve ba��l nem ile de�i�ir. 21 �C civar�nda bir s�cakl�k ve %38 civar�nda ba��l nemde ultrasonik dedekt�r�n dedeksiyon aral���minimumdur. Bu noktalar�n a�a��s� ve yukar�s�nda etkili aral�k iki kat� kadar olabilir. �ayet bir sistem minimum �artlarda kurulmu�sa s�cakl�k ve ba��l nem bariz olarak de�i�ti�inde(�rne�in 31 �C ve % 90 RH) dedeksiyon aral��� kapsaman�n istenilmedi�i alanlara kayabilir ve bu alanlarda olas� yanl�� alarm kaynaklar�n�dedekte eder. S�k��t�r�lm�� hava, buhar ve gaz ka�aklar� varsa kullan�c� taraf�ndan tamir ettirilmelidir. Acil bir durumda kilim, s�nger, lastik veya in�aat yal�t�m malzemesi ultrasonik g�r�lt� nedenini emmek i�in ka�ak �zerine konulabilir. Kapsama alan� i�inde hareketli bir cisim ultrasonik sistemde yanl�� alarmlar�n nedeni bir adayd�r. Buna tipik �rnekler r�zgarda �arpan kap�lar, sallanan i�aret levhalar� veya di�er displayler, vantilat�rler, makina ve benzeri �eylerdir. Vantilat�rler, �s�t�c�lar ve hava kondisyonerlerin neden oldu�u t�rb�lans� yanl�� alarm meydana getirebilir. Geli�tirilmi� filtreleme teknikleri ile bug�nk� sistemler eski sistemlerin �ok etkilendi�i bu etkilerden daha az etkilenmektedirler. Bu �zellikle hareketle i�aret levhalar� ve g�c�rdayan kap�lar gibi ileri geri hareket tipleri i�in do�rudur. B�yle durumlar�n yanl�� alarm nedeni say�lmamas� do�ru de�ildir. Tavana as�l��s�t�c�lar ve b�y�k hareketli par�alar veya b�y�k mesafeler kateden (30 cm) �nitelerin meydana getirdi�i g��l� hava t�rb�lans�na dikkat edilmelidir.
ALARMIN �ALI�MAMASI
Yanl�� alarmlara ek olarak d�zg�n �al��may� engelleyen baz��eyler vard�r. D�n��t�r�c�lerin �n�n�n t�kanmas� buna yayg�n bir �rnektir. �ayet kullan�c� yeni bir b�ro veya depo yapmak i�in duvar �rer veya d�n��t�r�c�lerin monte edildi�i orijinal tavan�n bulundu�u yerden a�a�� asma tavan yaparsa bu problem ortaya ��kabilir. Di�er bir �rnek bir marketin deposunda �al��malar�n en yo�un zamanlarda karton kutu veya di�er malzemelerin y���larak depo edilmesidir. Sistemin tesisat� hasar g�rebilir veya d�n��t�r�c�lerin darbe sonucu istenilen alan� kapsamayacak �ekilde y�nlerinin bozulmas�d�r. S�cakl�ktaki ve / veya ba��l nemdeki de�i�imler de kapsama alan�n� azaltabilir. Bu nedenlere kar�� tek g�venli ��z�m kullan�c�n�n g�nl�k y�r�me testi yapmas� ve yetersiz kapsamay� rapor etmesidir.
ULTRASON�K ALARMLARDA PROBLEM GIDERME
Bir ultrasonik sistemde problem gidermek i�in dikkat edilmesi gereken �ok nokta vard�r. Bunlar�n �o�u �nceki k�s�mlarda de�inilmi�ti. Di�er herhangi bir problem giderme durumunda oldu�u gibi uygun ve do�ru i�lem ne yap�yor oldu�unuzu ve iyi giri�im plan�na sahip oldu�unuzu bilmektir. Yanl�� alarm kaynaklar� aran�rken problem iki alana b�l�n�r yani g�r�lt� ve hareket. Ultrasonik kontrol kutusundaki b�t�n verici d�n��t�r�c�lerinin ba�lant�s�n� kesiniz. �ayet bu kolayl�kla yap�lam�yorsa her �eyi i�inde bar�nd�ran veya ana �nitede oldu�u gibi verici birka� katl� kuma� ile �rt�l�r. Al�c� d�n��t�r�c�lerinin ba�lant�s�n�kesmeyiniz veya �rtmeyiniz. �reticinin y�nergesine uygun olarak ultrasonik kontrol kutusuna test aletini ba�lay�n�z. �l�� aletinin g�sterdi�i g�r�lt� miktar�n� g�zleyiniz. Bu g�r�lt� telefon, di�er ziller veya �sl�k, makina, vantilat�r veya di�er ses ��karan ayg�tlardan kaynaklanabilir. Te�his edildikten sonra bunu gidermek i�in gerekli ad�mlar� at�n�z. �ayet problem giderilemezse verici g�r�lt� kayna��na yak�n olacak �ekilde verici ve al�c�n�n yerlerini de�i�tiriniz. B�ylece al�c� problem kayna��ndan uzakla��r ve problem ��z�lebilir. Ana-ek veya �ok ba�l� sistemlerde g�r�lt� kayna��n� �ncelikle ay�rmak gerekir. Bu al�c� gruplar�n�n ve sonra grup i�indeki ayr� al�c�lar�n ba�lant�s�n�n kesilmesi ile yap�labilir ve b�ylece problemin kayna��n�n bulundu�u alan belirlenebilir. �ayet problem ultrasonik g�r�lt� olarak g�z�km�yorsa bu durumda cisim hareketi veya hava t�rb�lans�n�n varl��� ke�fedilmelidir. Bu vericilerin yeniden ba�lant�s� veya �zerlerindeki �rt�n�n kald�r�lmas� ile yap�labilir. �ayet �l�� aleti problemin varl���n�g�steriyorsa ��pheler do�rulanm�� olur. Do�ru test sonu�lar�n�n al�nmas� i�in vantilat�r, hava �f�r�c�ler veya ��pheli makinalar�n �al��t�r�lmas� gerekti�i unutulmamal�d�r. Sonu� olarak problemin ��z�m� i�in ge�ici olarak sistemin gruplara ay�rma i�lemi birden daha fazla d�n��t�r�c�s� olan sistemlere uygulanabilir. B�lge ve gruplardaki d�n��t�r�c�lerin ba�lant�s� kesilir ve sonra problem bulununcaya kadar ��pheli b�lge veya gruplardaki vericiler teker teker ayr�l�r.
M�KRODALGA HAREKET DEDEKT�RLER�
Mikrodalga hareket dedekt�rleri ultrasonik hareket dedekt�rlerine benzer �ekilde enerji yayarlar ve h�rs�z�n hareketinden kaynaklanan frekans kaymas�n� ararlar. �nsan kula��n�n duyabilece�i sesin biraz �zerindeki frekans yerine y�ksek radyo frekanslar�nda �al���rlar. Ilk dedekt�rler 915 MHz�de �al��maktayd�. Bunlar b�t�n y�nlere �al��abildi�inden anten etraf�nda 360�lik dedeksiyon paternine sahiptiler yani bir mikrodalga yerine bazen radar olarak da kabul ediliyorlard�. Bug�n�n mikrodalga hareket dedekt�rleri eski sistemin 11 kat� olan 10,525 Ghz�de �al��maktad�r. Yeni sistem y�ne olduk�a ba�l�d�r. Kapsama alan� d�n��t�r�c�n�n �n�ndeki boynuz tipi bir anten taraf�ndan belirlenir. De�i�ik boynuzlar �ekil 2.5�de g�r�ld��� gibi farkl� mesafe ve kapsama a��s� sa�larlar. �o�u mikrodalga �niteleri tek u�ludur yani enerjinin yay�lmas� ve Doppler kaymas�n�n tekrar geri al�nmas� ayn��nite i�inde yer al�r. Tabii ki frekanstaki bir Doppler kaymas� �nite taraf�ndan bir h�rs�z veya izinsiz giri� dedeksiyonu olarak alg�lan�r. �ekil 2.6�da Doppler kaymas�prensibine g�re �al��an bir mikrodalga verici mod�l� g�r�lmektedir. Tipik kaplama alan, 23 m uzunlu�unda ve 11 m geni�li�indedir. �ift u�lu ba�ka bir tipte ise dedeksiyon paterni olduk�a dar fakat uzundur. Tipik kaplama alan� 95 m uzunlu�unda ve 5 m geni�li�i ve y�ksekli�indedir. Bu �niteler �itle �evrili i� ve d�� alanlarda �evre dedeksiyonu olarak kullan�l�r. Bu g�r��e g�re bunlar standart �ift u�lu foto ���nlar�n�n kullan�ld��� prensibe uygunluk ta��rlar. Bir mikrodalgan�n bir foto ���n �zerindeki avantaj� mikrodalga ���n paterninin y�kseklik ve ene sahip olmas�d�r. Bu temelde bir kalem kal�nl���nda ���n� olan foto ���nda yap�lan korumada oldu�u gibi h�rs�z�n alttan veya �stten ge�ebilme ihtimalini d���r�r. Bir mikrodalga �nitesi tek bir ultrasonik �niteden daha pahal� olmas�na ra�men daha b�y�k kapsama alan� ile daha ekonomik olabilir. Ger�ekte bir mikrodalga �nitesi birka� ultrasonik sistemin gerekti�i bir alan� kapsayabilir. Azalt�lm�� tesisat i��ili�inin de dikkate al�nmas� gerekir. Di�er taraftan yanl�� alarm ihtimali y�ksek �artlarda ekonomik de olsa mikrodalga sisteminin kullan�lmamas� gerekir.
YANLI� ALARMLAR
Yanl�� alarmlar�n en b�y�k tekrarlama oran� muhtemelen mikrodalga enerjinin in�aat malzemelerinden ge�ebilmesi ger�e�inden kaynaklanmaktad�r. �nceki 915 MHz�lik �niteler metal d���nda hemen hemen her in�aat malzemesinden ge�ebiliyordu. Yeni 10,525 GHz�lik �niteler daha az n�fuz etme g�c�ne sahip fakat ah�ap, cam, kuru duvar ve s�vadan yine ge�ebilmektedir. Ta� duvarlar (tu�la, beton, ta�) ise kolayl�kla n�fuz edilememektedir. Duvara n�fuz bazen bir �nite ile birka� odan�n korunabilmesi a��s�ndan avantaj gibi reklam edilir. B�y�k dikkat edilmedik�e dedeksiyon paterni harici duvarlara veya b�lme duvarlar�na n�fuz ederek masum ki�ilerin yanl�� alarm verdirmelerine neden olacakt�r. Hatta bu problemi gidermek i�in duyarl�l�k ayarlansa bile yine zorluklar ortaya ��kabilir. �rne�in d�� caddeden ge�en bir kamyon yanl�� alarmlara neden olabilir. Hatta binadan uzakta olmas�na ra�men yaya kald�r�m�ndaki bir yaya da yanl�� alarmlara neden olabilir. B�y�k kamyonlar potansiyel n�fuz etme problemini test etmek i�in daima pratik de�ildir ve ��yle bir test yap�labilir. Harici duvarlar�n d��� boyunca sistem enerjili iken bir kap� ta��y�n�z. Bu kap�lar�n a��rl��� hafif fakat i� k�s�mlar�nda bir metal a� vard�r. Plastik veya cam f�ber a� i� g�rmez. Kap� b�y�k kamyon kadar olmasa da d�� duvara yak�n oldu�undan g�venilir bir testin yap�lmas�na izin verebilir. Burada hari� tutulmas�gereken bir durum binan�n �ok yak�n�ndan bulunan bir patika veya ge�itten ge�en kamyon olabilir. �ayet yanl�� alarmlar yukar�daki testler sonucunda meydana geliyorsa ilk e�ilim duyarl�l��� azaltmakt�r. Bu kabul edilebilir fakat neticede dahili ortamda istenilen kapsama alan�nda g�venilir olmayan bir dedeksiyon noktas�na eri�ilebilir. Daha iyi bir yakla��m genelde dedekt�r�n yerinin de�i�tirilme te�ebb�s� olup n�fuz probleminin daha az problem olabilece�i farkl� bir duvara y�nlendirilerek monte edilmesidir. Bazen dedekt�r�n tabana bakma yerine daha yukar�y� g�recek �ekilde monte edilmesi m�mk�nd�r. Bu s�kl�kla n�fuz problemini azaltacak veya elimine edecektir. Daha ileri d�zeltici bir tedbir olarak n�fuz metal ile ekranlama suretiyle kontrol edilebilir. Yekpare levha metal, metal ekran teli veya metal folyo kullan�labilir. Ho� bir dekoratif etki i�in folyo duvar ka��d� kullan�labilir.
Bir uygulamada mikrodalgalar kuru duvar� ve plastik kanalizasyon borusunu ge�mi� ve �st kattaki banyodaki tuvaletteki rezervuar bo�alt�ld���nda yanl�� bir alarm meydana getirmi�tir. Problemin kayna��n�n te�hisinde al�nan zorluktan sonra folyo duvar ka��d� borunun �zerine kaplanarak ekranlama yap�lm��t�r. Vantilat�rler ve di�er hareketli makinalar da yanl�� alarmlara neden olacakt�r. Metal ekran telleri ile bazen hareketli ayg�t�n ekranlanarak mikrodalgan�n bunu g�rmemesi i�in kullan�labilir. Kullan�c�ya bu ekranlar�n toz birikiminden uzak tutmas� gerekti�i s�ylenmeli ve vantilat�r ve di�er hareketli ayg�tlar�n d�zg�n �al��mas� i�in y�nlerini ayarlamas� gerekir. Kullan�c�ya ayn� zamanda bu ekranlar�n olmas� gereken yerde tutulmas� s�ylenmelidir. Ekranlama tekniklerinin kullan�lmas� yerine alarm sistemi �al���rken vantilat�r ve makinalar�n �al��mas�n�n durdurulmas� genelde daha kolayd�r. Bununla beraber otomatik kontrol edilen vantilat�r veya makinalarda bu durum m�mk�n olmayabilir. Ekranlama yard�mc� olabilir fakat metal y�zeyler genelde kar���k bir l�tuftur. Mikrodalgalar metal veya ince a�l� metal ekranlara n�fuz etmezken bunlar taraf�ndan geri yans�t�lacakt�r. Bu yanl�� alarmlar� �retebilece�i beklenmeyen alanlara mikrodalgalar�n yans�t�lmas� ile sonu�lanacakt�r. Buna bir �rnek bir mikrodalga dedekt�r�n �n pencere �zerine do�ru olarak monte edilip deponun i�ini g�recek �ekilde y�nlendirilmesidir. Her �ey depo i�inde kar�� duvarlara metal g�r�n�ml� raflar�n yerle�tirilmesine kadar iyi �al��m�� fakat mikrodalgalar metal raflardan yans�yarak pencereden d��ar� ��kt���nda bir kamyonun ge�mesiyle sisteme yanl�� alarm verdirmi�tir. �ayet raflar�n yerinin kald�r�lmas� zor ise tek ��z�m mikrodalga �nitesinin yeri de�i�tirilmelidir. Yanl�� alarmlar�n di�er potansiyel nedenleri metal �at�lar, r�zgarda �arpan duvar ve kap�lar, polis, itfaiye, ambulans, u�ak, gemi telsizleri ve florosan lambalard�r. Geli�tirilmi� sistem tasar�mlar� ile bu nedenler eski sistemlerde oldu�u kadar problem olu�turmamaktad�r. �zellikle ileri geri hareket ve florosan lambalar az bir problem g�sterebilir. ��k�� g��lerine, uzakl�k ve frekans�na ba�l� olarak telsizler bazen problemlere neden olabilir. Hayvanlar da b�y�kl�klerine ve mikrodalga �nitesinden uzakl�klar�na ba�l� olarak yanl�� alarmlara neden olabilir. Di�er dedekt�rlerle kar��la�t�r�ld���nda mikro dalga dedekt�rler hava ak�mlar�, g�r�lt�ler veya ���klar taraf�ndan yanl�� alarmlara neden olmazlar.
ALARMIN �ALI�MAMASI
�nceki k�s�mda a��kland��� gibi ekranlama problemi olan alanlarda metaller kullan�labilir. Metallerin tesisi kapsama alan�n�n kayb�na da neden olur. Buna �rnekler metal folyo duvar ka��tlar� ile yeni dekorasyon veya metal depolama raflar�n�n eklenmesidir. B�yle kapsama alan�n�n dedeksiyonunun tek yolu kullan�c�n�n b�t�n kapsama alan� i�inde periyodik y�r�me testi yapmas� ve kapsaman�n olmad���alanlar� rapor etmesidir. Bir darbe sonucu sistemin dedeksiyon kapasitesi kayba u�rayabilir. Burada da yine uygun kapsama alan�n�n kontrol edilmesi i�in y�r�me testi iyi bir metot olmaktad�r. Yukar�daki sistemin d���nda di�er bir durum �ift u�lu mikro dalga �evre tipi sistemdir. Burada sinyal yolunun i�gal edilmesi bir alarm durumu olu�turacakt�r. �ift u�lu foto ���n�nda oldu�u gibi sinyal yolu denetlenmelidir.
YANLI� ALARMLAR - KORUMA UYGULAMALARI
Bir kasa veya di�er cisim korunurken cismin topraktan iyice yal�t�lmas� gerekir. Bunun aksi durum yanl�� alarm ile sonu�lanacakt�r. Kapasitans alarm �reticileri ekseriyetle uygun yal�t�c� bloklar sa�lamaktad�rlar. Yayg�n bir problem duyarl�l���n �ok y�ksek kurulmas� e�ilimidir. Yakla��k 5-7 cm dedeksiyon aral��� ekseriyetle yeterli olacakt�r. 30 cm veya daha fazla dedeksiyon aral���n�n kurulmas� ekseriyetle a��r� yanl�� alarmlar ile sonu�lanacakt�r. Di�er bir yayg�n problem bir kasa veya korunan cisme yak�n telefon, lamba veya elektrik ayg�t�n�n bulunmas�d�r. Ayg�t elektriksel olarak yal�t�lm�� olsa bile kapasitans� s�kl�kla alarm� tetikleyecektir. Yak�nl�k sistemin�n tesisat� yap�ld���nda yak�nl�k kontrolunun mutlaka topra�a ba�lanmas� gereklidir. Bunun tersinin yap�lmas� g�venilir olmayan operasyon ile sonu�lanacakt�r.�ayet bir kasa veya korunan cisim bir b�lme duvar�n�n yak�n�na veya d���na yerle�tirilirse korunan binan�n d���ndaki bir ki�inin alarm� tetikleme ihtimali m�mk�nd�r. Bu problemden ka��nmak i�in korunan cisim duvardan uzakla�t�r�l�r ve/veya duyarl�l�k azalt�l�r. Duyarl�l���n g�venilir dedeksiyon noktas�ndan daha a�a��azalt�lmas� do�ru de�ildir. �ayet yukar�daki metotlar �al��mazsa kasa veya korunan cismin yeri de�i�tirilir. �ayet bu m�mk�n de�ilse son �are kasan�n arkas�na bir metal par�as� yerle�tirmektir. Burada herhangi bir metal levha kullan�labilir. Kenarlardan ve �stten 15-30 cm uzat�lm�� metal par�as� kasan�n �zerine d��meyecek �ekilde sabitlenmelidir. Ekran monte edildikten sonra dedeksiyon sisteminin yeniden ayarlanmas� gerekecektir. �ayet zorluk ortaya ��karsa kasan�n duvardan biraz uza�a �ekilmesi kapasitans�n azalt�lmas� i�in gerekebilir. Normal operasyonunda bir kasa veya para kasas� konut veya i�yerinin alarm�ndan ayr� olarak merkezi kapasitasyonda bir alarm hatt�na ba�lan�r. Bu bina g�venlik alt�na al�nmadan �nce i�in kapan���nda k�ymetli e�yalar�n emniyete al�nmas�n� izin verir. Bazen temizlik�i personeli veya ge� �al��anlar alanda olabilir. �ayet bunlar korumaya al�nm�� cisme �ok yakla��rlarsa yanl�� alarma neden olacaklard�r. B�yle ki�ilerin yeterli uzakl�kta durmas� veya yakla�mamas� bilgilendirilmelidir. Alarm�n �al��mamas�n�n yayg�n bir nedeni yanl�� alarmdan ka��nmak i�in duyarl�l���n �ok d���k ayarlanmas�d�r. Yanl�� alarmlar k�sm�nda ana hatlar� verilen d�zeltici aksiyonlara ek olarak yeniden ayarlama bu problemi elimine edecektir. Di�er bir problem �ok say�da cismin korunma te�ebb�s�nde ortaya ��kar. Bir yerde birden fazla para kasas� olmas� ihtimali d���k olmas�na ra�men metal masalar ve dosya dolaplar� �ok yayg�nd�r. Bir dedeksiyon sistemi ile �reticinin belirledi�i maksimum korunacak cisim say�s� a��lmamal�d�r. Benzer bir problem yak�nl�k dedekt�r� kontrol kutusunun korunacak cisimlerden �ok uzak yerle�tirilmeye �al���rken olu�ur. 3-6 m pratik bir s�n�r olmakla beraber bu kullan�lan kablo tipi ve korunan cisim b�y�kl���ne ba�l�d�r. �reticinin talimatlar�na uyulmal�d�r.
YANLI� ALARMLAR - ��T UYGULAMALARI
�im, �al� veya yabani otlar�n alg�lay�c� hatlardan uzak olarak kesilerek d�zeltilmemesi sonucu dallar r�zgarda u�abildi�inden yanl�� alarmlara neden olabilir. K�pek gibi b�y�k hayvanlar probleme neden olabilirken fare gibi k���k hayvanlar problem olmaz. Hasar g�rm��, k�r�lm�� veya sarkm�� alg�lay�c� teller veya hasarl� �it probleme neden olabilir. �itlerin s�rekli bak�mda tutulmas�, tamir edilmesi alg�lay�c� tellerin yaylarla tutturularak �s�l genle�me ve �ekmeye dayan�kl� olmas�n�n sa�lanmas��zellikle gerekmektedir. Duyarl�l���n �ok d���k ayarlanmas� veya �ok uzun �itin korunma te�ebb�s� bir h�rs�z�n dedeksiyonunda ba�ar�s�zl�kla sonu�lanabilir.
CAM KIRILMA DEDEKT�RLER�
Tak�lmalar�n�n �abuk ve kolay ve hasar g�rmelerinin zor olmas� bak�m�ndan cam k�r�lmas� dedekt�rleri gittik�e pop�lerlik kazanmaktad�r. Bunlar k���k ayg�tlar olup ekseriyetle cam�n �st k�sm�na bir yap��t�r�c� veya �ift tarafl� bant ile ili�tirilir. Burada kullan�lan yap��t�r�c�n�n m�kemmel olmas� gerekir ��nk� pencereler �slanabilir ve camdan alg�lay�c�ya gelen �ok dalgalar�n� a��r��ekilde zay�flatmamal�d�r. Baz� modeller s�zd�rmaz olmayan plastik kutularda �zel mekanik anahtarlar ile donat�lm�� ve �reticiler kontak y�zeylerini kaplam�� olmalar�na ra�men korozyona maruzdurlar. Ayn� testler s�zd�rmaz olmayan manyetik kontaklar ve vibrat�rlere uygulan�r. Bunlarla ilgili tek �nemli problem camdan s�k�lebilmeleridir. Baz� modeller cam k�r�lmas� karakteristiklerindeki frekansa ayarlanm�� civa anahtarlar kullan�r.Duyarl�l�k bir vidan�n gev�etilip ayg�t�n d�nd�r�lmesi ile ayarlan�r. Bunlar bir koruyucu d�ng�ye do�rudan ba�lanabilmekle beraber tepki zaman� olduk�a k�sa oldu�undan sistemi tetiklemesi i�in test edilirken �zel dikkat g�sterilmelidir. Test cam�n �zel bir �eki�le veya plastik tornavida sap� ile vurularak yap�l�r. �ayet �ok s�k�ayarlan�rsa dedekt�r dedeksiyonda ba�ar�s�z olacakt�r. �ok duyars�z ayarlan�rsa muhtemelen yanl�� alarm verecektir. En iyi ��z�m �retici taraf�ndan sa�lanan pals geni�leticiye ba�lan�p normal bir d�ng�ye ba�lamakt�r. Bu durumda duyarl�l�k yanl�� alarmlar� engellemek i�in d���k ayarlanabilir ve pals geni�letici g�venilir bir dedeksiyonu garantiye alacakt�r. D�ng� tepki zaman� uygun duyarl�l��� sa�lamak i�in be� milisaniyedan daha az olmal�d�r (bir pals geni�letici kullan�lmad��� s�rece). Bir cival� tip �nite 25-100 milisaniye h�z�nda d�ng�de kullan�ld���nda bir test �ekicine tepki verebilir fakat h�zl�bir cam k�r�lmas�na tepki vermeyebilir. cam k�r�lmas�n� alg�layan iki dedekt�r tipi g�r�lmektedir. Bu dedekt�r�n Tablo 2.1.�de teknik �zellikleri g�r�ld��� gibi cam�n yak�n� veya �zeri yerine 7,6 m kadar uzakl��a yerle�tirilebilmektedir. Cam k�r�lma ses frekans�n�n d���ndaki frekanslara kar�� ba����kl�k kazand�r�lm��t�r.
GENEL UYGULAMA B�LG�S�
Bu b�l�mde di�er b�l�mlerden farkl� olarak genel kullan�m hakk�ndaki a��klamalar dikkatinizi �ekebilir. H�rs�z dedeksiyon ayg�tlar�n�n se�imi, uygulamas� ve servisi nadiren tam bir problem olarak ortaya ��kmamakta yani her uygulama yerine g�re �zel �nlemlerin al�nmas� gerekmektedir. Baz� servis eleman� ve tesisat��lar kendi tecr�beleri hakk�nda �ok �ey s�yleyebilirken di�erleri �zel bir problemle asla kar��la�mayabilirler. Buradaki ama� prensipleri a��klamakt�r. �ayet her dedekt�r tipinin nas�l �al��t��� ve yanl�� alarmlar�n tipik nedenleri ve alarm �al��mamas� iyi anla��l�rsa profesyonel olmak i�in yola ��k�lm�� demektir. Deneyim kazan�ld�k�a meslek ya�am� da geli�me g�sterecektir. Dedeksiyon ayg�tlar�n�n �al��ma prensiplerinin bilinmesine ek olarak h�rs�z dedeksiyon ayg�tlar�n�n her tipinin se�imi, uygulamas� ve servisinde �nemli olan baz�genel kavramlar vard�r. Ger�ekte bu noktalar�n �o�u t�m bir alarm sistemine uygulan�r. Buradaki nokta dedeksiyon ayg�t�n�n uygunca se�imi ve iyi bir �ekilde uygulanmas�yla daha sonra gereken servis miktar� azalacakt�r. Bir sistemin se�iminde bina ve m��temilat� dikkatlice denetimden ge�irilmeli ve gerekli olan �u sorulara cevap aranmal�d�r: Ne korunacak? De�eri nedir? Bu de�erli e�yay� kim �alabilir? Buraya nas�l girebilirler? B�yle te�ebb�slerin dedeksiyonu i�in en iyi metot nedir? Kayb� engellemek i�in ne t�r tepki gerekiyor? vb. Tablo 2.2.�de dikkate al�nmas� gereken baz� fakt�rler listelenmi�tir. Alarm�n g�zden ge�irilmesiyle sadece birka� fakt�r�n de�il bunlardan baz�lar�n�n payla��lamayan ortak �zellikte oldu�u g�r�lmektedir. �rne�in y�ksek risk uygulamas�i�in yeterli bir sistem pahal� olacak ve ekonomiyi kar��s�nda bulacakt�r. Bunun tersine yetersiz bir sistem uzun d�nemde zay�f ekonomi ile sonu�lanacakt�r. At �al�nd�ktan sonra ah�r�n kilitlenmesi art�k �ok ge�tir. Yap�labilecek en iyi �ey g�venlik ve alarm sistemleri hakk�nda iyi bir temele sahip olmakt�r.
G�venli�iniz ��in Profesyonel ��z�mler
Lider G�venlik Alarm Kamera Sistemleri ANTALYA
Tel: 0242 323 11 90 Pbx Fax: 0242 323 38 29